علیرضا زنگویی
گرفتاری از دوستان، یکی از دردهای جامعه امروز ما نیز هست و همواره در میان یاران انقلاب کسانی هستند که در مسیر حفظ ارزشها و مبارزه با طاغوتها، دچار لغزشهای فکری و سیاسی می شوند و از جبهه متحد حق کناره می گیرند.
بیست و هشتم صفر یادآور شهادت بزرگ مردی از تبار نبوی و مظلومیت جانسوز میوه دل حضرت زهرا علیها السلام و امام علی علیه السلام است. فقدان بصیرت و شناخت عمیق نسبت به این شخصیت والا از دوره حیات و رهبری ایشان آغاز شد و تا امروز ادامه دارد. در همان عصر، حتی در میان اصحاب امام، شناخت کامل و جامعی نسبت به ایشان وجود نداشت.
حضرت امام خمینی رحمه الله در این باره می فرمایند: «امام حسن علیه السلام آنقدر گرفتاری که از این دوستان و اصحابش داشت، از دیگران نداشت. اصحابی که توجه نداشتند که امام زمانشان روی چه نقشه ای دارد عمل می کند. با خیالهای کوچکشان، با افکار ناقصشان در مقابلش می ایستادند و غارتش کردند، اذیتش کردند.» 1
گرفتاری از دوستان، یکی از دردهای جامعه امروز ما نیز هست و همواره در میان یاران انقلاب کسانی هستند که در مسیر حفظ ارزشها و مبارزه با طاغوتها، دچار لغزشهای فکری و سیاسی می شوند و از جبهه متحد حق کناره می گیرند. این موضَوع ضرورت دقت و بررسی بیشتر در زندگی امام مجتبی علیه السلام را برای همه دوستداران حضرت روشن می سازد.
دوران امامت امام مجتبی علیه السلام از نظر فشار و غلب? حکومت ظالم بنی اُمیّه، از سخت ترین و تاریک ترین دوره ها بود. آنها اختناق ، جهل، کذب و خدعه را به حدّ اعلای خود رسانده بودند، و مردم چنان زندگی می کردند که أمیرالمؤمنین علی علیه السلام در اواخر عمر شریف خود فرمودند: «وَ اعْلَمُوا رَحِمَکُمُ اللَهُ! أَنَّکُمْ فِی زَمَانٍ الْقَآئِلُ فِیهِ بِالْحَقِّ قَلِیلٌ، وَاللِّسَانُ عَنِ الصِّدْقِ کَلِیلٌ، و اللَازِمُ لِلْحَقِّ ذَلِیلٌ. أَهْلُهُ مُعْتَکِفُونَ عَلَی الْعِصْیَانِ، مُصْطَلِحُونَ عَلَی الإدْهَانِ فَتَاهُمْ عَارِمٌ، وَ شَآئِبُهُمْ ءَاثِمٌ وَ عَالِمُهُمْ مُنَافِقٌ، وَ قَارِئُهُمْ مُمَاذِقٌ، لَایُعَظِّمُ صَغِیرُهُمْ کَبِیرَهُمْ، وَ لَا یَعُولُ غَنِیُّهُمْ فَقِیرَهُمْ؛ 2 و بدانید ـ خدای شما را رحمت کند ـ شما در زمانی قرار گرفته اید که گویند? حقّ در این زمان کم و زبان از بیان گفتار راست ، خسته ، نارسا و ناگویا است . کسی که ملازمت حقّ کند، ذلیل است . اهل این زمان [به دنیا روی آورده و] در آستان معصیت اعتکاف نموده اند و با تسامح و سستی سازش و آشتی کرده اند. جوان آنها بداخلاق و پیرشان گنهکار و عالم آنان منافق و قاری قرآن آنها اهل غشّ و آلودگی است . کوچکان به بزرگان وقعی ننهاده و آنان را محترم نمی شمارند و اغنیا و ثروتمندان امور فقرا را تکفّل نمی نمایند.»
همزمان با دوران امام حسن علیه السلام فصل جدیدی از تلاشهای معاویه و دشمنی او با اهل بیت علیهم السلام شروع شد که در ذیل به مهم ترین آنها اشاره می کنیم:
1. ترویج احادیث جعلی و انواع تحریفها: معاویه بارها از کارگزاران خود خواست تا: «با کمال دقت راویانی را که طرفدار عثمان هستند و در فضایل او سخن می گویند، شناسایی کنید و در مجامع شرکت دهید و بزرگ بدارید و نام آنان را به همراه روایات و احادیث آنها درباره عثمان و پدرش برای من بفرستید.» 3 و چون در مدت زمان کوتاهی احادیث متنوعی در مورد عثمان جعل شد، به کار گزارانش فرمان داد: «چون روایات درباره عثمان زیاد شده، از این پس به گویندگان و نویسندگان بگویید: درباره ابوبکر و عمر و دیگر صحابه حدیث بسازند. هر حدیثی را که درباره ابوتراب شنیده اید، رها نکنید، مگر اینکه حدیثی از صحابه در رد آن برای من نقل کنید. چنین روایاتی چشم مرا روشن و ادله و حجت مربوط به ابوتراب را کم رنگ تر می کند و حجتشان را باطل می سازد.» 4
او صحابه منافق را وادار به جعل حدیث علیه امام علیه السلام می کرد. از جمله «سمرة بن جندب» را با 400 هزار درهم تطمیع کرد تا آیه (وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ) 5 را که درباره حضرت علی علیه السلام و در مورد لیلة المبیت نازل شده است، بگوید درباره ابن ملجم نازل شده است. 6
این سیاست چنان پیش رفت که امام باقر علیه السلام در مجلسی برای آگاهی مردم از این گونه احادیث بیش از صد مورد از این اکاذیب را برشمرد و فرمود: «یَحْسَبُونَ أَنَّهَا حَقٌّ فَقَالَ هِیَ وَ اللَّهِ کُلُّهَا کَذِبٌ وَ زُورٌ؛ 7 مردم گمان می کنند این گونه احادیث صحیح است، سپس فرمود: به خدا قسم! اینها همه دروغ و بهتان است.»
2. سبّ امیرالمؤمنین علی علیه السلام و خاندان او بر منابر توسط عمال بنی امیه: معاویه دستور داد رسماً در منابر علی علیه السلام را سبّ کنند و آن را در خطبه های نماز جمعه و منابر واجب دانسته، رواج دهند.
3. قطع حقوق و مزایای تمام یاران و محبان اهل بیت علیهم السلام و برکناری آنها از کارهای حساس و غیرحساس کشوری: معاویه بعد از اعلام نقض پیمان صلح با امام حسن علیه السلام دستورالعملی را به صورت ذیل صادر کرد:
«درباره هر کس دلیلی اقامه شد که او علی و اهل بیت را دوست دارد، نامش را از دیوانها محو کنید و حقوق و مزایایش را نپردازید و هر کس را که به دوست داری اهل بیت متهم کردید، کار را بر او سخت بگیرید و خانه اش را خراب کنید.» 8
4. ترور شخصیتهای شیعی: یکی دیگر از کارهای معاویه، ترور شخصیتهای شیعی مانند: حجر بن عدی و فرزندانش، رشید هجری، کمیل بن زیاد، میثم تمار، محمد بن اکثم، خالد بن مسعود، قنبر و دیگران بود.
5. بدعت گذاری در دین: معاویه در ایام خلافت خود چهل روز در نماز جمعه صلوات بر رسول خدا صلی الله علیه و آله را ترک کرد. وقتی علت را پرسیدند، گفت: «نام پیامبر بر زبان جاری نمی کنم تا اهل بیت او بزرگ نشوند.» 9
6. اضافه کردن اذان و اقامه در نماز عید فطر و قربان: معاویه در نماز عید فطر و قربان اذان و اقامه اضافه کرد و چون در خطبه های نماز عید علی علیه السلام را سبّ می کردند و مردم به خاطر اینکه نشنوند، از محل نماز خارج می شدند، خطبه های نماز عیدین را بر نماز مقدم کرد. 10
تمام اینها برای دور نگه داشتن مردم از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و فراموش کردن آن خاندان بزرگوار علیهم السلام بود. در چنین شرایطی امام مجتبی علیه السلام فصلی جدید از کتاب بصیرت آفرینی را گشود که در این نوشتار قصد داریم با بیان سخن و سیره بصیرت آفرین امام مجتبی علیه السلام قدری با شخصیت جامع و ملکوتی آن حضرت آشنا شویم.
ترسیم الگوی بصیرت آفرینی در سخن و سیره امام مجتبی علیه السلام
این الگو که با بررسی سیره و سخن امام به دست می آید، با تذکرات روشنگرانه، افشاگری و اظهار انزجار، آموزش نیروهای کارآمد، فعالیتهای نگارشی، تعمیق بصیرت به وسیله کرامت، پاسخ به شبهات و اتهامات و برخورد قاطعانه شکل گرفت.
الف. تذکرات روشنگرانه
علاوه بر طول مدّت حیات شریف امام ، مدّت ده سال امامت و ولایت ایشان به طول انجامیده و طبعاً باید هزاران روایت ، حدیث ، خطبه و تذکرات روشنگرانه از آن حضرت در دست باشد؛ اما روایات مرویّ? از ایشان به علّت وحشت و اضطراب راویان، دچار محو و زوال قرار گرفت و خُطَب ، مواعظ و کلمات حضرت در دکان بازرگانان حدیث چون أبوهُرَیره و... مفقود و در عوض هزاران حدیث مجعول و کاذب به بازار عرضه شد.
اما با دقت در همان روایات اندکی که از امام مجتبی علیه السلام به ما رسیده است، می توان سیاستهای راهبردیی که حضرت در قالب تذکرات روشنگرانه و در راستای بصیرت بخشی به جامعه اتخاذ نمودند، استخراج نمود.
درباره وبلاگ
